WASHINGTON: ABD-Çin Pentagon’un Amerika’nın en ölümcül nükleer Kıtalararası Balistik Füzelerinin (ICMB’ler) bazılarına ev sahipliği yapan Montana eyaleti üzerinde bir gözetleme balonu bulduğunu açıklamasının ardından zaten bir dizi konuda gergin olan ilişkiler daha da sönmekle tehdit ediyor.
ABD’li yetkililer Perşembe günü ordunun casus balon birkaç gündür ve onu vurmayı bile düşündü, ancak kamu güvenliği adına bu konudaki bir karar ertelendi.
Yetkililer, balonun ticari hava trafiğinin çok üzerinde uçtuğunu ve mevcut haliyle “yerdeki insanlar için askeri veya fiziksel bir tehdit” oluşturmadığını söyledi.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in Pekin’i ziyaret etmesinden birkaç gün önce ortaya çıkan açıklama, iki ülke arasında zaten gergin olan ilişkiyi daha da kötüleştirme tehdidinde bulunuyor.
Çin’in ABD’ye karada ve şimdi havada sızması hem stratejik hem de siyasi çevrelerde huzursuzluk yarattı. ABD’li milletvekilleri ve askeri analistler, Çin’in komşu Kuzey Dakota’da önerilen arazi alımları konusunda uyarıda bulundular ve bunun, drone test uçuşlarının yürütüldüğü yakınlardaki bir askeri tesiste casusluk yapmak için bir kılıf olabileceğini söylediler.
Başta Florida Valisi Ron DeSantis olmak üzere bazı ABD’li milletvekilleri ve yetkililer, Çinli kuruluşların ABD’den gayrimenkul satın almasının yasaklanmasını bile önerdi.
Çin’in casus balonunu da takip eden – ve bir ikincisinin olduğunu öne süren – Kanada, fiyatları düşürmek için yabancıların emlak satın almasını yasaklayacak kadar ileri gitti. Kanada Ulusal Bankası raporuna göre, Çinli ev alıcıları 2015 yılında Vancouver emlak piyasasının yaklaşık üçte birini oluşturuyordu.
Amerika aynı şeyi yapmaya çalışıyor.
Geçen ay DeSantis, “Düşman ülkelerden mülk istemiyoruz” diyerek Florida yasama meclisinden Çin’in gayrimenkul yatırımını yasaklamasını istemeyi düşündüğünü açıkladı.
Washington’da, Çin ile ilgili bir Meclis seçim komitesinin liderleri, “Çin Komünist Partisinin ABD hava sahasına talep üzerine erişimi olmaması gerektiğini” belirten ortak bir bildiri yayınladı.
“Bu, yalnızca Bakan Blinken’in Çin gezisinden birkaç gün önce ABD egemenliğinin ihlali değil, aynı zamanda [Chinese Communist Party’s] Milletvekilleri Mike Gallagher (sağda) ve Raja Krishnamoorthi (D), son diplomatik tekliflerin önemli bir politika değişikliğini temsil etmediğini belirterek, olayın Çin’in oluşturduğu tehdidin “uzak kıyılarla sınırlı olmadığını – burada evinde olduğunu gösterdiğini” sözlerine ekledi. ve bu tehdide karşı koymak için harekete geçmeliyiz.”
Başkan Biden’ın baskın hakkında bilgi aldıktan sonra askeri seçenekler aradığı, ancak Pentagon’un hassas bilgilerin toplanmasını önlemek için derhal harekete geçtiği söylendi.
Genelkurmay Başkanı General Mark Milley de dahil olmak üzere üst düzey askeri yetkililerin, düşen enkazın insanları ve mülkü tehlikeye atabileceği endişelerini gerekçe göstererek – bildirildiğine göre üç otobüs büyüklüğündeki – balonu düşürmemeyi tavsiye ettikleri bildirildi.
Pekin’de Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, Çin’in durumu değerlendirdiğini ve gerçekler açıklığa kavuşturulurken spekülasyon ve abartmanın boşuna olduğunu söyledi.
Mao, “Çin, her zaman uluslararası hukuka uyan ve herhangi bir ülkenin topraklarına ve hava sahasına tecavüz etmeye niyeti olmayan sorumlu bir ülkedir.” dedi.
Ancak ABD’li yetkililer, ABD istihbarat camiasının balonun Çin’e ait olduğuna “çok güvendiğini” ve Washington’un konu hakkında “birden çok kanaldan acilen” Çinli yetkililerle temasa geçtiğini söyledi.
Üst düzey bir askeri general, bir geçmiş brifinginde gazetecilere verdiği demeçte, “Bu konuyu ne kadar ciddiye aldığımızı onlara bildirdik. Halkımızı ve vatanımızı korumak için ne gerekiyorsa yapacağımızı açıkça belirttik.”
ABD’li yetkililer, Çin’in “birkaç yıllık” bir süre boyunca, özellikle Pasifik’teki Hawaii ve Guam gibi ABD topraklarında benzer faaliyetlerde bulunduğunu kabul etti.