SAN DIEGO: Bir dizi atmosferik nehirden gelen amansız fırtınalar, Kaliforniya’nın uzun kıyı şeridi boyunca orman yangınlarıyla yaralanan sarp dağları ve çorak tepeleri doyurdu ve bu ay yüzlerce toprak kaymasını tetikledi.
Şimdiye kadar, enkaz esas olarak yolları ve otoyolları kapattı ve 2018’de Montecito’yu kasıp kavuran çamur kaymalarının 23 kişiyi öldürdüğü ve 130 evi silip süpürdüğü zaman olduğu gibi topluluklara zarar vermedi.
Ancak daha fazla yağmur tahmin ediliyor ve bu da tehdidi artırıyor.
Uzmanlar, California’nın Montecito trajedisinden önemli dersler çıkardığını ve sıcak noktaları tespit etmek için daha fazla araca ve düşen molozları evlere çarpmadan önce yakalamak için daha fazla havza ve ağa sahip olduğunu söylüyor. İklim değişikliği daha şiddetli hava koşulları getirdiğinden, son fırtınalar bu çabaları test ediyor.
KALİFORNİYA NEDEN ÇAMUR SÖZLEŞMELERİNE HASSAS DURUMDA?
Jeologlar, Kaliforniya’nın jeolojik açıdan nispeten genç dağlara sahip olduğunu, bunun da sarp arazinin çoğunun hala hareket halinde olduğu ve özellikle zemin ıslakken kolayca atılabilecek gevşek kayalar ve toprakla kaplı olduğu anlamına geliyor.
Neredeyse tüm eyalet, Noel’den bu yana ortalamadan %400 ila %600 daha fazla yağış aldı ve bazı bölgeler 30 inç kadar yağış alarak büyük sellere neden oldu. Fırtına Aralık sonundan bu yana en az 19 kişiyi öldürdü.
Yılbaşından bu yana California Koruma Bakanlığı’nın heyelan haritalama ekibi 300’den fazla heyelanı belgeledi.
Eyaletteki uzun süreli kuraklık, işleri yalnızca daha da kötüleştirdi.
Calgary Üniversitesi’nde jeoloji profesörü olan Dan Shugar, Kaliforniya’nın son günlerde gördüğü inanılmaz yağışla birleştiğinde kuraklığın mantıksız bir etkiye sahip olabileceğini söyledi.
“Toprak kuruysa çok fazla su emmesi gerektiğini düşünürsünüz, ancak toprak çok kurursa, toprağın geçirgenliği gerçekten azalır” dedi. Su, sertleşmiş zeminden akıp aşağı doğru hareket ettikçe ve enerjiyi emdikçe, toprağı ve döküntüleri taşımaya başlayabilir, dedi.
Ek olarak, orman yangınları, toprağı yerinde tutmak için çok az bitki örtüsü olan veya hiç olmayan bazı yamaçlar bıraktı.
EN KUSURSUZ ALANLAR HANGİLERİ?
California Koruma Departmanı’nın jeolojik ve heyelan haritalama ekibine liderlik eden Jeremy Lancaster, en savunmasız alanların, son iki ila üç yılda altlarında topluluklarla birlikte yanan tepeler olduğunu söyledi.
Buna, son zamanlarda Napa, Mariposa ve Monterey ilçelerinde yanan bölgelerin de dahil olduğunu söyledi.
2018’de Montecito’daki ölümcül çamur kaymaları, Kaliforniya tarihindeki en büyük yangınlardan birinin aynı bölgeyi kasıp kavurarak 280.000 dönümlük alanı kaplamasından yaklaşık bir ay sonra meydana geldi.
Montecito, Santa Ynez Dağları ile Pasifik kıyısı arasında yer almaktadır. Bu trajedinin beşinci yıldönümünde, 9 Ocak’ta yağmur bölgeyi şiddetle vurduğu ve yollar enkazla kapatıldığı için tüm topluluğa tahliye emri verildi.
Lancaster, su zeminin 50 ila 30 metre altına sızıp her şeyi gevşettiğinden, heyelan tehdidinin yağmur dindikten sonra da uzun süre devam edeceği konusunda uyardı.
“Aylar olmasa da haftalar sonra ortaya çıkabilirler” dedi.
TOPLULUKLARI KORUMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Lancaster, California’nın Montecito çamur kaymalarından bu yana sıcak noktaları belirleme çabalarını önemli ölçüde artırdığını söyledi. Departmanı, yerel toplulukların bilgilendirilmesi ve tüm topluluğun tahliye edilip edilmemesi de dahil olmak üzere kararlar alabilmesi için haritayı sürekli olarak güncelliyor.
Devlet ayrıca ne kadar yağmurun toprak kaymasını tetikleyebileceğini daha iyi belirlemek için bir sistem üzerinde çalışıyor.
Kuzey Britanya Kolumbiyası Üniversitesi’nde doğal afetler ve arazi analizi üzerine çalışan Marten Geertsema, ajansların belirli bir alanda toprak kayması olasılığını ölçmek için arazi haritaları ve lidar – lazerlerden yapraklara nüfuz etmek için atımlı ışık dahil olmak üzere çeşitli araçlar kullandığını söyledi. toprağı görmek için Ardından, havadan veya uydulardan alınan görüntülerde veya GPS ölçüm istasyonlarından, eğim ölçerlerden ve/veya yerdeki diğer cihazlardan alınan verilerdeki zaman içindeki değişiklikler gibi erken uyarıları arayabilirler.
MÜDÜLLERE KARŞI EN ETKİLİ SAVUNMA HANGİSİDİR?
Heyelanları yönetmenin en iyi yollarından biri, yokuş aşağı akan malzemeleri toplamak için araziye oyulmuş çukurlar olan enkaz havzalarıdır.
Ancak uzmanlara göre çok yer kaplayabilen havzalar doğal ekosistemi de bozabiliyor ve kanyonlardan akan tortuların toplanarak plajların yenilenmesini gerektirebiliyor.
Ve pahalılar, dedi Douglas Jerolmack, Pennsylvania Üniversitesi’nde çevre bilimi ve makine mühendisliği profesörü. Ve eski molozlar kaldırılmazsa, yeni heyelanlar veya çamur kaymaları tarafından ezilebilirler.
Jerolmack, bazılarının iklim değişikliğiyle şiddetlenen gelecekteki kaymaları kaldıracak kadar büyük olmayabileceğini söyledi.
2018 çamur kaymaları Montecito’yu vurduktan sonra, Los Angeles Times, topluluğun üzerindeki enkaz havzalarının cılız olduğunu ve yeterince boşaltılmadığını bildirdi.
Kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Dirençli Topluluklar Projesi’ni kuran emekli bir Santa Barbara itfaiye şefi olan Patrick McElroy, trajedinin sorunu çözmek için milyonlar toplayan topluluğu güçlendirdiğini söyledi.
Organizasyon, kanyonların haritasını çıkarması ve enkaz ağları kurması için bir mühendislik firması tuttu. Son fırtınaların onları teste tabi tuttuğunu söyledi: 7,5 metre yüksekliğindeki bir ağ neredeyse doluydu.
McElroy, 2018’deki anıların hâlâ peşini bırakmadığını, ancak topluluğun artık daha güvenli olabileceğini bilmenin kendisini daha iyi hissettiğini söyledi.
“Henüz aşamadım. Ama son zamanlarda uyanmak ve yaralanma veya ölüm görmemek. Nets için ne kadar etkilendiğimi anlatamam” dedi.
Montecito ve Santa Barbara bölgesi için en iyi çözüm, hem ağlara hem de atık havuzlarına sahip olmaktır. Larry Gurollakuruluş tarafından işe alınan mühendislik jeoloğu.
Ama hiçbir şey ucuz değil. Santa Barbara County, 2018’den sonra yeni bir havzaya 20 milyon dolar harcarken, McElroy’un kuruluşu, sorumluluk sigortası ve diğer ücretler dahil olmak üzere ağları kurmak için yaklaşık 2 milyon dolar harcadı. Yenilenmediği takdirde kaldırılacak olan ağlar için beş yıllık lisansları var.
Gurrola, alternatifin daha pahalı olduğunu söyledi. Son fırtınalar Kaliforniya’nın 58 ilçesinin yarısından fazlasını afet bölgesi ilan etti ve hasarı onarmak 1 milyar dolardan fazlaya mal olabilir.
“En önemli şey, bu şeylerin toplumu koruması ve hayat kurtarmasıdır” dedi.