Bir sokakta iki ülke
ABD-Meksika sınırı artık ABD göçmenlik tartışmasının merkezinde yer alırken, Kanada ile olan kuzey sınırı çok az ilgi görüyor gibi görünüyor. ABD-Kanada sınırı, 15’i ABD’nin Vermont eyaleti ile Kanada’nın Quebec eyaleti arasındaki olmak üzere 100’den fazla sınır kapısıyla yaklaşık 9.000 km ile dünyanın en uzun uluslararası sınırıdır. Bu bölgede en çok kullanılan geçişlerden biri ABD’deki Derby Line şehirleri ile Stansted Kanada’da.
Ancak bu bölgede sınır sadece evleri ve binaları kesmekle kalmıyor, aynı zamanda adını böldüğü topraklara atıfta bulunan ve şimdi Canusa Caddesi olarak adlandırılan bir yolun ortasında yaklaşık yarım mil boyunca uzanıyor. Tüm sınırın doğrudan yola çıkan tek kısmı burasıdır. Burada komşularınızla aynı ülkede yaşamanıza izin verilmiyor.
Sınır nasıl belirlendi
Kanada’daki Fransız kolonisi Yeni Fransa’nın İngilizler tarafından ele geçirilmesinden sonra, iki sömürge bölgesinin valileri, aralarındaki sınırı belirlemek için bir bilirkişi atadı.
1771 ile 1773 arasında, araştırmacılar sınırı belirtmek için 45. paralel (ekvatorun 45° kuzey enlemi) boyunca işaretler koydular. Yerel efsaneye göre, bu araştırmacılar sarhoşken sonunda 45. paralelden önemli ölçüde sapan bir çizgi çizdiler – yer yer bir milden fazla. Neyin ters gittiğini kimse tam olarak bilmiyor ama 1783’te Amerikan Bağımsızlık Savaşı’ndan sonra bu sınır antlaşmayla belirlendi.
1800’lerin başlarında, araştırmacılar hatayı keşfettiler ve sınırın aslında ABD’de daha güneyde olması gerektiğini fark ettiler. Ancak 1842’de ABD ile Kanada’daki İngiliz kolonileri arasındaki bir dizi sınır anlaşmazlığı, yanlış sınırı koruyan bir anlaşmayla sonuçlandı.
1908’de Birleşik Krallık ve ABD, sınırı izlemek ve korumak için Uluslararası Sınır Komisyonu’nu kurdu. 45. paralel boyunca birkaç yerde, yetkililer sınır işaretlerini bulamadılar ve yerel halk hattın üzerine yapılar inşa ettiği için, orijinal sınırı belirlemek zorlaştı. Komisyon, gizli bir sınır oluşturmak ve geçmişteki hataları düzeltmek için bir yol açarken, Canusa Sokağı gibi bazı tuhaflıklar kaldı.
Canusa caddesinde yaşam
Yerel tarihçiler ve bölge sakinleri, Amerikalılar ve Kanadalıların bölgeyi onlarca yıldır barış içinde paylaştıklarını ve genellikle sınırı ikinci kez düşünmeden geçtiklerini söylüyor. Örneğin Stanstead, Derby Line’a su ve kanalizasyon hizmeti veriyor, itfaiye teşkilatları birlikte çalışıyor ve hatta çocuklar okula gitmek için yolun karşısına geçiyor.
Ancak 11 Eylül’den bu yana ciddi değişiklikler oldu. Bir zamanlar karşıdan karşıya geçmek kolay olan yer artık katı bir sınır kapısı haline geldi: Mahalle sakinleri, market alışverişi yaparken veya komşuları ziyaret ederken bile karşıdan karşıya geçmeden önce her iki taraftaki sınır kapılarından geçmek zorunda. Kontrol noktalarında, kişilerin araç kullanırken pasaportlarını ve araç ruhsatlarını göstermeleri gerekmektedir. Yasa dışı yollardan geçmenin cezası ABD’de 5.000$ ve/veya iki yıl hapis ve Kanada’da 1.000$’dır.
Sınır görevlileri “yasa dışı geçişlere”, hatta turistlerin ve yayaların kazara geçişlerine bile hızla yanıt veriyor ve bölge sıkı bir şekilde korunuyor. Bir sakin, 2015 yılında Canusa Caddesi’nde pizza “kaçakçılığı” yapmaktan tutuklandığını söyledi. Bazıları için yolun karşısına geçmeye değmez. Bununla birlikte, buradaki birçok sakinin çifte vatandaşlığı vardır, bu da geçişi çok daha kolaylaştırır.
Sınırla bölünmüş tek yapı Canusa Caddesi değil. Daha doğuda, Stanstead’de, sınır Haskell Kütüphanesi’nden geçer ve Opera binası1904 yılında ABD ile Kanada arasındaki dostluğun anısına sınırı geçmek için özel olarak inşa edilmiştir. Sınır, binayı çapraz olarak keser ve her iki tarafta ayrı bir girişi gerektirir. Ancak binanın sigortalanması ve bakımı zorlaştı – çatı yakın zamanda onarıldıktan sonra, kütüphane, çatının Kanada kısmını inşa etmesi için Kanadalı müteahhitleri işe almadığı için dava edildi. Bu binadaki insanların kütüphanenin tüm bölümlerine ücretsiz erişimi olduğu için güvenlik de bir endişe kaynağı olmuştur. 2019’da Kanadalı bir adam kütüphane banyosundan sınırdan silah kaçırmaya çalıştı. Ancak kütüphane aynı zamanda aileleri de bir araya getirdi. Sonra koz hükümet 2017’de çoğu Müslüman olan birkaç ülkeye seyahat yasağı koyduktan sonra, bazı İranlılar aile toplantıları için kütüphanenin okuma odasını kullanmaya başladı.
Kuzey sınırında daha az yaygın olmakla birlikte, yetkililer her yıl yüzlerce kişinin Kanada’dan ABD’ye girmeye çalıştığını söylüyor. 2021’de 365’i Vermont bölgesinden olmak üzere 916 kişi ABD-Kanada sınırında gözaltına alındı veya sınır dışı edildi. Bazıları güneydeki tehlikeli Rio Grande Nehri’ni geçmek yerine Kanada’ya uçmayı ve bir kaçakçıya nereden geçeceklerini göstermesi için para ödemeyi tercih ediyor.
Kaynak: Perry Walker (Youtube), Arazi Kullanımı Yorumlama Merkezi, Medya Bültenleri