WASHINGTON: Senato Çarşamba günü, birçok kişinin hata olduğuna inandığı bir yetkilendirmeden 20 yıl sonra Beyaz Saray’dan Kongre’ye temel bir savaş gücü iade etme çabası olan 2003 Irak işgaline yeşil ışık yakan kararı geri çekmek için oy kullandı.
Irak’taki ölümlerin yüz binlerce olduğu tahmin ediliyor ve Başkan George W. Bush yönetiminin Saddam Hüseyin’in kitle imha silahları stokladığını yanlış bir şekilde iddia etmesinden sonra savaşta yaklaşık 5.000 ABD askeri öldürüldü.
Yıllardır yetkilerin geri alınması için baskı yapan bir Demokrat olan Virginia Senatörü Tim Kaine, “Bu topluluk bir savaşa girdi” dedi. Kaine, savaşın “büyük sonuçları” olduğunu söyledi.
Senatörler, 2002 önlemini ve ayrıca ABD liderliğindeki Körfez Savaşı’nı onaylayan 1991 onayını kaldırmak için 66’ya karşı 30 oy kullandı. Meclis tarafından kabul edilirse, yürürlükten kaldırmanın mevcut askeri konuşlandırmaları etkilemesi beklenmiyor. Ancak her iki partideki milletvekilleri, ABD askeri saldırıları ve konuşlandırmaları üzerinde giderek artan bir şekilde kongre gücünü yeniden kazanmaya çalışıyor ve yirmi yıl önce Irak Savaşı’na oy veren bazı milletvekilleri şimdi bunun bir hata olduğunu söylüyor.
Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer, “Amerikalılar Orta Doğu’da sonu gelmeyen savaşların sona erdiğini görmek istiyor” dedi ve yürürlükten kaldırmanın “bu acı çatışmaları nihayet geride bırakmak için gerekli bir adım olduğunu” da sözlerine ekledi.
Aralarında 20’ye yakın Cumhuriyetçi senatörün de yer aldığı destekçiler, yürürlükten kaldırılmasının gelecekteki suiistimalleri önlemek ve Irak’ın artık ABD’nin stratejik bir ortağı olduğunu vurgulamak için kritik önem taşıdığını söylüyor. Muhalifler, ABD Orta Doğu’daki çatışmayla uğraşmaya devam ederken, geri çekilmenin zayıflığa işaret edebileceğini söylüyor.
Bu ayın başlarında bir düşüşün ardından evinde iyileşen ve oylamayı kaçıran Senato’nun Cumhuriyetçi lideri Mitch McConnell, “Terörist düşmanlarımız bize karşı savaşlarını durdurmuyor” dedi. Ordumuzu tehlikeli bir şekilde kullanırsak onlara elimizden gelen tüm desteği ve yasal mercileri sağlamalıyız” dedi.
Yürürlükten kaldırmanın geleceği, iki yıl önce Demokratlarla birlikte 49 Cumhuriyetçinin benzer bir yasa tasarısını desteklediği Meclis’te daha az kesin. Temsilciler Meclisi Sözcüsü Kevin McCarthy, R-Calif., daha önce karşı çıkmasına rağmen yürürlükten kaldırılmasına açık olduğunu öne sürdü, ancak Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nin Cumhuriyetçi başkanı Texas Temsilcisi Michael McCaul, yürürlükten kaldırılmasını istediğini belirtti. . onun yerine başka bir şeyle değiştirin. Ama bunun ne olacağı belli değil.
Çabalara eş liderlik eden R-Ind.’den Kaine ve Todd Young, güçlü bir iki partili oylamanın, savaş ve barış konularında seslerinin duyulması gerektiğine inanan Amerikalılara güçlü bir mesaj gönderdiğine inandıklarını söylediler.
Başkan Donald Trump’ın yönetimi, İranlı generali öldüren 2020 ABD drone saldırısının yasal gerekçesinin bir parçası olarak 2002 Irak Savaşı kararını gösterdi. Kasım Süleymani, ancak iki savaş gücünün kararları başka türlü nadiren herhangi bir başkanlık eyleminin temeli olarak kullanılmıştır. Irak hükümetinin daveti üzerine yerel birliklere yardım ve danışmanlık yapmak üzere yaklaşık 2500 ABD askeri Irak’ta kaldı.
Teröre karşı küresel savaş için ayrı bir 2001 yetkilendirmesi, Başkan Joe Biden’ın destekleyeceğini söylediği yasa tasarısı kapsamında yürürlükte kalacak.
Bush’a Irak’ın işgali için geniş yetki veren Ekim 2002 oylaması, ülke askeri bir saldırının gerekli olup olmadığını tartışırken, birçok Kongre üyesi için belirleyici bir andı. O sırada ABD, 11 Eylül 2001 saldırılarından sorumlu El Kaide komplocularına ev sahipliği yapan ve Irak’ın hiçbir rol oynamadığı Afganistan’da zaten savaş halindeydi.
Bush yönetimi, Saddam’ın kitle imha silahlarına sahip olduğunu iddia eden sahte istihbaratı yayarak Kongre üyeleri ve Amerikan kamuoyunda Irak’ın işgaline destek topladı. Mart 2003’teki ilk işgalden sonra ABD kara kuvvetleri, nükleer veya kimyasal silah programlarına ilişkin iddiaların asılsız olduğunu çabucak keşfetti.
ABD’nin Irak güvenlik güçlerini devirmesi, Irak’taki İslamcı aşırılık yanlısı grupların acımasız mezhep çatışmalarını ve şiddetli kampanyalarını ateşledi. Araba bombalamaları, cinayetler, işkence ve adam kaçırma olayları uzun yıllar gündelik hayatın bir parçasıydı.
McConnell de dahil olmak üzere yürürlükten kaldırılmasına karşı çıkan bazı GOP senatörleri, Suriye’deki ABD birliklerine yönelik son saldırılarla ilgili endişelerini dile getirdiler. Geçen hafta bir insansız hava aracı saldırısında ABD’li bir müteahhit öldü, beş asker ve başka bir müteahhit yaralandı, ardından bir füze saldırısı başka bir askeri yaraladı. Saldırılardan İran destekli militanların sorumlu olduğuna inanılıyor.
Biden ve yönetimi, yürürlükten kaldırmanın İran’a verilecek tepkiyi etkilemeyeceğini savundu. Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Genelkurmay Başkanı Ordu Generali Mark Milley, geçen hafta bir Senato oturumunda ABD birliklerinin anayasanın 2. Başkan, birlikleri koruma yetkisine sahiptir.
McConnell’in tepkisi, ABD’nin Orta Doğu’daki rolü konusunda Cumhuriyetçi Parti içinde büyüyen bölünmelerin ortasında geliyor ve bazıları, yurtdışındaki askeri müdahaleye karşı tartışmak için Trump’ın “Önce Amerika” mesajını yansıtıyor. Diğer Cumhuriyetçiler, Kongre’nin başkana savaş meselelerinde çok fazla hareket alanı tanıdığından endişe ediyorlar.
Kaldırımın ana Cumhuriyetçi sponsoru olan Indiana senatörü Young, “Son 20 yılda çok fazla ders çıkarıldığını düşünüyorum” dedi. Yasayı destekleyenlerin “bu önemli yetkileri bir yöneticiye devretmek ve ardından işler ters gittiğinde yürütmenin cahil bilgeliğinden şikayet etmek yerine Amerikan halkının bizi sorumlu tutabilmesini sağlamak istediklerini” söyledi.